Met de recente bezetting van een UvA-gebouw door klimaatactivisten is het debat goed getimed. Ruim dertig mensen schuiven aan in debatcentrum 3D voor de bijeenkomst die Scientist Rebellion organiseert. De aanwezigen, veelal jonge academici en enkele studenten, buigen zich over één hoofdvraag: moeten wetenschappers zich wel inzetten voor klimaatactivisme?
Burgerlijke ongehoorzaamheid
Tweeëntwintig stellingen, gesteld door host Miranda van Holland, dienen als gespreksopener. De regels zijn eenvoudig: ben je het eens, dan ga je staan. Ben je het oneens, dan blijf je zitten. De mensen die twijfelen hebben het zwaarder: zij moeten hurken. De stellingen variëren van “burgerlijke ongehoorzaamheid is een no-go voor wetenschappers” (twee mensen zijn het ermee eens) tot “activisme is de enige manier om de planeet te redden” (meer dan twintig mensen zijn het ermee eens). Ondertussen geven VU-onderzoekers Koen Lemaire en Niels Debonne hun mening over de stellingen.
Eerder tijdens het debat leggen de twee uit waarom ze zich hebben aangesloten bij Scientist Rebellion. “Als wetenschappers hebben we al van alles geprobeerd en er gebeurt niets”, zegt Lemaire, die docent en onderzoeker bewegingswetenschappen is. “Ik kon niet slapen en ik ben het aan de maatschappij verplicht om actie te ondernemen.” Debonne, die duurzaam landgebruik onderzoekt, heeft een vergelijkbaar verhaal. “Bovendien heb ik veel privileges. Je kunt niet kiezen hoe bevoorrecht je bent, maar je kunt wel kiezen wat je ermee doet.”
Geloofwaardigheid
Een van de vragen die tijdens het debat naar voren komen is of activistische wetenschappers nog wel geloofwaardig zijn. Debonne: “Als je de klimaatfeiten kent en je doet er niets aan, dan vind ik je juist niet geloofwaardig. Zeker als je in de milieuwetenschappen werkt. Niet iedereen is even bevoorrecht om er iets aan te doen, maar als het kan, dan vind ik dat je het moet doen. Dat hoeft niet iets drastisch te zijn, als wetenschapper een brief schrijven kan ook impact hebben.” Iemand uit het publiek vraagt of Debonne zichzelf niet geloofwaardig vond toen hij nog geen activist was. “Ja zeker, hoewel ik toen niet niets deed”, reageert Debonne. “Nogmaals, je hoeft geen kolenmijn te bezetten. Maar bezet alsjeblieft wel een kolenmijn”, lacht hij.
Koen Lemaire hand in hand met een Italiaans Scientist Rebellion-lid tijdens de kolenmijnbezetting in Duitsland.
Een man in het publiek zegt dat hij de woorden van Debonne nogal gevaarlijk vindt. “Gelovigen over de hele wereld hebben die fout keer op keer gemaakt door mensen te vertellen wat ze moeten doen. Ik denk dat het beter is om het goede voorbeeld te geven en niet met de vinger naar anderen te wijzen. Die fout is al zo vaak gemaakt en heeft tot veel oorlogen geleid.”
De VU bezetten
Plots staat een vrouw op en zegt: “Ik heb een simpel voorstel om alles op te lossen. Wanneer gaan we de universiteit nou overnemen? Wat is het doel van dialoog, als dialoog er alleen toe heeft geleid dat we naar elkaar kijken en elkaar niet respecteren?” Klimaatonderzoeker Marthe Wens, die het debat opende met een minicollege over klimaatverandering, antwoordt dat ze eerst alles wil proberen via dialoog en discussie. “En als dat niet werkt, dan pas zou ik actie ondernemen.”
Veranderen die acties eigenlijk wel iets, vraagt iemand anders uit het publiek. Lemaire: “Dat is heel moeilijk empirisch te bewijzen, maar na onze Schipholactie kijkt de gemeente Amsterdam of ze privéjets wettelijk kunnen verbieden.”
Aan het eind van het debat stapt Chief Impact Officer Davide Iannuzzi naar voren. Hij legt uit dat het College van Bestuur de mening van de VU-gemeenschap wil horen over samenwerkingen met de fossiele industrie. “Momenteel zijn we input op de campus aan het verzamelen, later volgt een VU-breed debat. Voor nu kunnen jullie mij een A4’tje sturen met jullie mening en ik beloof dat ik elke brief zal lezen.”
Het VU-brede debat vindt plaats op 23 februari van 12 tot 14 uur.