VU-docent Younes Saramifar is niet door de VU berispt, hij staat niet onder ‘curatele’ en er zit ook geen medewerker bij zijn colleges om een “oogje in het zeil” te houden, zoals het Algemeen Dagblad vorige week schreef.
“Daar is allemaal geen sprake van”, zegt rector Jeroen Geurts, “en ik vind het heel erg dat zoveel mensen dat nu denken. We hebben alleen een signaal willen geven dat we niet tevreden zijn met de trigger warning die Saramifar op Canvas had gezet.”
Aan Ad Valvas heeft Saramifar uitgelegd dat hij, omdat sommige studenten ongemakkelijk werden van zijn standpunten, vier jaar geleden die trigger warning schreef en die erop neerkwam dat wie moeite had met zijn standpunten over Israël en de koloniale fundamenten waarop Europa is gebouwd, beter bij zijn colleges kon wegblijven. Maar, zegt Saramifar: “Op geen enkele manier zijn mijn studenten verplicht om het hierover eens te zijn met mij, ik moedig discussies altijd aan in mijn colleges.”
Goede bedoelingen
En dat werd uit die trigger warning niet duidelijk, zegt de rector. “De indruk kon ontstaan dat studenten niet welkom waren als ze een bepaalde mindset niet accepteerden, en dat kan niet, alle studenten zijn welkom in ons onderwijs. In de collegezaal moet de vrijheid bestaan om dingen te bevragen. We vinden het belangrijk dat je verschillende perspectieven krijgt aangereikt. We twijfelen niet aan de goede bedoelingen van deze docent, we hebben alleen aangegeven dat de trigger warning niet verstandig was.”
Wat hij aanvankelijk zag als een “relatief kleine kwestie”, werd door een anoniem lek naar de media opgeblazen tot een rel. Geurts spreekt van een “sneeuwbaleffect van krantenartikelen waarin passages van een mail van mij vrij werden geïnterpreteerd. Ik begrijp de woede daarover wel, maar die berichten kloppen dus niet.”
Geurts had een mail geschreven aan iemand die een melding had gedaan over de trigger warning. “Het was iemand die zijn zorgen uitte en die zorgen wilde ik wegnemen.” Dus schreef hij onder andere dat de in de door Saramifar gebruikte ‘woordkeuze en toonzetting niet past bij het uitgangspunt van de VU’ en dat er ‘onmiddellijk’ maatregelen werden getroffen.
“In de mediaberichten zijn die woorden buiten deze context getrokken, waardoor de zorg ontstond”, zegt hij nu. In de mail stond ook dat Geurts het betreurde dat er in de trigger warning een “politieke stellingname lijkt door te klinken.”
“Daarmee bedoelde ik dat in de collegezaal geen politieke stellingname moet worden opgelegd, dat er sprake moet zijn van multiperspectiviteit en dat er ruimte moet zijn voor andere meningen”, aldus de rector.
Dat docenten zich kunnen laten adviseren door het VU Center for Teaching and Learning over hoe ze kunnen omgaan met controversiële kwesties in de collegezaal, is een van Geurts’ stokpaardjes. Hij maakte er ook in zijn mail melding van. Het AD maakte daarvan dat Saramifar door het CTL werd “begeleid” en al gauw zong rond dat hij “onder curatele” stond.
Politieke vergelding
Het AD-bericht wekt de indruk dat Geurts zijn mail niet aan de melder maar aan Saramifar heeft gericht. Ook lijkt het dat een VU-woordvoerder bevestigt dat Saramifar is berispt en in de gaten wordt gehouden. Het bericht wekte niet alleen woede jegens Saramifar, die meteen werd bestookt met haat- en dreigmails, ook de VU ligt onder vuur. In een formele klachtenbrief van studenten en medewerkers aan de rector, wordt de VU onder andere hypocrisie en racisme verweten. Universitair docent Niels Debonne verwijt de VU in Het Parool dat ze “de deur heeft opengezet voor politieke vergelding tegen al haar docenten, en voor ongepaste inmenging in curricula.”
“Mensen zijn bang voor inperking van de academische vrijheid”, zegt Geurts, “ik neem dat heel serieus en praat er graag de komende tijd verder over met verschillende bezorgde partijen, maar ik kan misschien ook al een beetje geruststellen: de academische vrijheid wordt door de wet gewaarborgd en deze rector zal er altijd voor knokken. En ook voor activisme is ruimte aan de academie, daar heb ik het vorige week nog in Ad Valvas over gehad. Activisme hoort bij de wetenschap, is ermee verweven. Lees Bruno Latour. Hoed je alleen voor blind activisme. Laat het debat in de collegezaal ontstaan, bevraag elkaar, maar bied verschillende perspectieven en check ook of je studenten niet ongelofelijk pijn doet, wees daar menselijk in. Vrijheid komt nooit zonder verplichtingen.”
Wat zijn dan die “onmiddellijk” maatregelen waar Jeroen het over heeft?
Het klinkt alsof de VU academische vrijheid alleen belangrijk vindt, als het past bij de eigen agenda van de universiteit.
Ik vind het niet bepaald geruststellend dat de rector zegt dat academische vrijheid door de wet gewaarborgd wordt. De privacywet bestaat ook en toch werd er achter de rug van professor Saramifar om ingelogd op zijn canvas account.
‘Ze’ onduidelijke krachten – maar we weten allemaal wie .. hebben iets veranderd op Canvas. Die boodschap is tendentieus op zijn minst. Wat ikzelf weet van canvas – ik word wat uitgenodigd door docenten her en der – mijn toegang geldt tot hij wordt opgeheven (jaren). Dat verbaast mij telkens weer.
Die sneeuwbal heeft potentieel een langdurig effect, waarbij steeds diffuser wordt wie wat zou kunnen hebben gedaan (zie eens hoeveel werkwoorden achter elkaar)
Vingerwijzen zonder dat je de feiten kent als als meerijden op de achterbank en denken dat je aan het stuur zit.
De centrale vraag is wat mij betreft of met deze “trigger warnings” een omgeving wordt gecreëerd waarin studenten zich veilig voelen om hun zienswijze te uiten. Als een docent zo duidelijk stelling neemt in een hoogst gepolariseerde kwestie, dan ondermijnt dit m.i. een open gesprek. Immers, de docent is uiteindelijk de persoon die de studenten beoordeelt. Bovendien schrikken deze “trigger warnings” misschien bepaalde studenten af om het vak te volgen, wat juist voor meer eenzijdigheid en groepsdenken in de collegezaal kan zorgen.