Ondanks de cruciale rol die planten in ons leven spelen – ze geven ons zuurstof, voedsel, medicijnen, kleding en kleur – hebben we weinig aandacht voor ze. Met de expositie Life of Plants probeert curator Wende Wallert onze kijk op planten te veranderen.
Kleuren van De Boelelaan
Searching for Florachrome is een driedelig kunstwerk, legt VU-student en galerie-assistent Eszter Rácz uit. “De kunstenaars experimenteren met hoe ze kunnen leren van de kleuren van planten. Ze halen natuurlijke kleurstoffen uit planten en gebruiken vervolgens fotografie om hun kunst te maken.” Op een raam van de galerij hebben ze een doorzichtig werk gemaakt met kleuren die specifiek zijn voor de VU, zo vertelt Rácz. “Zie je dat strookje groen daar aan de De Boelelaan? De kunstenaars hebben planten uit die strook gebruikt voor de kleurstoffen van dit werk.” Verderop in de galerie zijn de kleurstoffen (zestien stuks) te zien in een vitrine, naast de zwart-witprints van de planten die voor het kunstwerk zijn gebruikt.
Helende krachten
Het grootste kunstwerk is een wanddecoratie van Elspeth Diederix, gemaakt in opdracht van Amsterdam UMC. Het werk is samengesteld uit onbewerkte foto’s en staat vol met planten met geneeskrachtige eigenschappen. Neem bijvoorbeeld het helderwitte sneeuwklokje, dat galantamine bevat: een stof die cognitieve achteruitgang bij alzheimerpatiënten kan vertragen. Of de felrode klaproos, die opioïden bevat. De bloemrijke muur toont ons de helende krachten van planten.
Koloniale planten
Waar de meeste werken kleurrijk en levendig zijn, is de installatie van de Ecuadoraanse Oscar Santillán het tegenovergestelde. Het is een kogelvormige, zwarte stalen kast waaraan weinig te zien valt – althans, van de buitenkant. Wie beter kijkt, ziet een klein gaatje aan de bovenkant van de kast. Door dat gaatje kun je de binnenkant van de kast zien, die vol planten staat. Ze worden verlicht door zes schermen, waarop apocalyptische films worden vertoond. Paradoxaal genoeg houden de doemrijke schermen met hun licht de planten in leven.
De behuizing is geïnspireerd op een zogeheten Wardian-kas, een transparante draagbare kas die in de 19de eeuw in trek was. Rácz: “Zulke kassen werden gebruikt om exotische bloemen uit gekoloniseerde landen veilig terug te brengen naar het Westen. Met deze Wardian-kassen konden kolonisten de rijkdom van het kolonialisme in hun eigen land tonen.” Met zijn installatie wil Santillán laten zien hoe kolonisatie bijdroeg aan de vernietiging van ecosystemen en hoe dat de weg vrijmaakte voor de huidige uitbuiting van onze planeet.
AI-robot veel intiemer met planten
Het laatste kunstwerk PL’AI is van Špela Petrič. Ze werkte onder anderen samen met VU-wetenschappers, met wie ze een AI-robot ontwierp die interacteert met een plantenbak vol komkommerplanten. Door de roze, blauwe en oranje stuiterballen die aan individueel bestuurbare draden hangen, krijgt het kunstwerk een speelse indruk. Via camera’s volgt de robot de bewegingen van de plant, waarna een algoritme bepaalt waar de meeste kans is op speelse interactie: ranken van de plant die om de hangende draden kronkelen, zodat de plant beter kan klimmen en groeien. “De AI-robot heeft een veel intiemere relatie met deze planten dan wij mensen ooit kunnen hebben”, zegt Rácz. Dat roept de vraag op: moeten we jaloers zijn op een robot?
