De medezeggenschap, WOinactie en de FNV hebben geen goed woord over voor de manier waarop de VU de problemen rond sociale veiligheid aanpakt. Ze eisen meer transparantie en democratie.
De manier waarop de VU met de problemen bij de faculteit Gedrags- en Bewegingsweten-schappen is omgegaan, is niet-transparant, ondemocratisch en het verhindert een goede oplossing voor de problemen rond de sociale veiligheid in de academische wereld. Dat zeggen de VU-afdeling van WOinactie, de bedrijfsledengroep en de ondernemingsraad in een brief aan het college van bestuur.
Eerder dit jaar liet de VU een extern bureau onderzoek doen naar de afdeling Experimentele en toegepaste psychologie, na een publicatie in Ad Valvas, waarin vijftien medewerkers en oud-medewerkers zich beklaagden over de onveilige werksfeer en het weinig transparante beleid op de afdeling.
Maar dat onderzoek richtte zich op de vraag of de medewerkers van de afdeling zich in het geschetste beeld herkenden, niet of er daadwerkelijk sprake was van machtsmisbruik en intimidatie en het misleiden van buitenlandse werknemers over het soort contract dat ze zouden krijgen. De medewerkers kregen alleen een samenvatting van het rapport van twee pagina’s, om de privacy van de betrokkenen te beschermen.
Onaanvaardbaar
De ondertekenaars van de brief aan het bestuur willen dat de OR het hele rapport te lezen krijgt en dat bij toekomstige gevallen de medezeggenschap wordt betrokken. Ze vinden het ‘onaanvaardbaar’ dat niemand verantwoordelijk is gesteld voor het misleiden van buitenlandse werknemers. ‘We moeten nu niet alleen optreden naar aanleiding van incidenten, maar ook beleid ontwikkelen om verder machtsmisbruik en andere vormen van intimidatie te voorkomen’, staat in de brief.
‘De regels gelden blijkbaar opeens niet meer als de eigen organisatie onder het vergrootglas ligt’
“Aan de VU wordt de aanpak van wangedrag altijd topdown georganiseerd, waardoor de angstcultuur in stand blijft”, zegt Ida Sabelis van WOinactie. “En terwijl de VU heel gesofisticeerd is als het gaat om de regels van wetenschappelijk onderzoek, gelden die blijkbaar opeens niet meer als de eigen organisatie onder het vergrootglas ligt. Dan maakt ze zich ervan af met een polletje of oppervlakkig onderzoekje.”
Wie zich onheus bejegend voelt door een collega of leidinggevende, kan aan de VU terecht bij de vertrouwenspersonen. Sabelis waardeert hun harde werk en inzet, maar gelooft dat ze uiteindelijk niet heel veel bereiken. “Als het wangedrag van boven in de hiërarchie komt, bijvoorbeeld van een hoogleraar die een onderzoeksbeurs van een half miljoen binnenbrengt, die wil je niet kwijt. En jonge onderzoekers met een wiebelcontract kijken ook wel uit voor ze hun mond opendoen. Wat dat betreft ben ik nog een ouderwetse marxist en vind ik dat bij de aanpak hiervan een brede betrokkenheid van onderaf, van de werkvloer, moet zijn.”
Landelijke brief
Samen met de FNV en de Algemene Onderwijsbond hebben de ondertekenaars ook een landelijke brief opgesteld waarin ze oproepen tot meer openheid en transparantie bij de aanpak van problemen rond sociale veiligheid aan universiteiten in het algemeen. Daarin eisen ze ook dat onderzoek naar dit soort gevallen niet meer door externe bureaus wordt gedaan die door de universiteiten worden gekozen en betaald. “Ook daarbij moet de medezeggenschap worden betrokken”, aldus Sabelis.