Protesten tegen universitaire samenwerking met de fossiele industrie, in ieder geval het gebrek aan transparantie daarover, zwellen aan. Vorig jaar protesteerden studenten van de TU Eindhoven en de UvA tegen de betrokkenheid van Shell bij hun carrièredagen en voor meer transparantie over samenwerking met de fossiele industrie. Ook blokkeerden studenten van de TU Twente een door een studievereniging georganiseerd schoolreisje naar Shell in Pernis, nota bene tijdens de Sustainability Week.

VU-docenten hebben universiteiten opgeroepen om Shell van de campus te weren, totdat het bedrijf doet wat nodig is: zich houden aan het Akkoord van Parijs, de Nederlandse wet, bijdragen aan de energietransitie.

Ik spreek dagelijks studenten, niet alleen binnen mijn werk. Steeds vaker lijken zij hevig teleurgesteld in hun opleiding, overwegen ze te stoppen, of doen ze dat al. Als docent en wetenschapper met grote liefde voor onderzoek en onderwijs breekt dat mijn hart. Het onderzoek en het onderwijs lieten in de afgelopen decennia de oren hangen naar ‘de markt’ – er moest ‘carrièreperspectief’ zijn, opleidingen moesten aansluiten bij ‘de arbeidsmarkt’, en kritische geluiden waren ‘politiek’ en ‘dus niet wetenschappelijk’.

Dat dat carrièreperspectief op de schop moest, want een loopbaan zonder woning lukt natuurlijk niet, zeiden we er niet bij. We vertelden studenten ook niet dat de arbeidsmarkt op de schop moet, want we hebben veel krijtstreeppakken, maar weinig zonnepanelenleggers en zorgmedewerkers.

We vertelden niet dat we in ongeëvenaarde tijden zouden belanden waarin álles fluïde werd. We waren druk met het opstellen van leerdoelen en het invullen van toetsmatrijzen, want dat is belangrijk voor de onderwijskwaliteit. Ondertussen werden studentenaantallen opgeschroefd en ondersteuners wegbezuinigd.

Door de mist zagen we niet dat we dokters aan het opleiden waren ten behoeve van het verdienmodel van de tabaks- en industriële voedselindustrie, techneuten voor Big Tech, geologen voor de fossiele industrie, economen en financiële mensen voor het zo belastingvrij mogelijk financieren daarvan, advocaten om grote belangen en een hoog inkomen te kunnen verdedigen, en ethici om te vertellen dat we onze Conflicts of Interests netjes rapporteren op slide 1, de h-indexen en ‘verdiencapaciteit’ ondertussen dik in orde.

Gevolg is dat studenten én docenten amateurs zijn als het gaat om de klimaat- en ecologische crisis, inclusief ikzelf. Hoewel we studenten moeten scholen over de ‘allergrootste gezondheidscrisis ooit’, aldus meer dan tweehonderd medische vaktijdschriften vorig jaar, staan we met lege handen en te weinig tijd. Dit kan zo niet langer. We kunnen geen jonge mensen opleiden voor een toekomst die gelijktijdig wordt vernietigd. Wachten we op nog een onderzoek, nog een dialoog en nog een beleidsplan dat geen impact gaat hebben?

Studenten die zich uitspreken en actie ondernemen verdienen onze ruimhartige steun, in plaats van de politie. Willen we echt dat studenten de vernietiging van hun eigen toekomst bestuderen en vervolgens risico lopen op arrestatie als ze daartegen protesteren? Bedrijven die de systemen vernietigen waar het leven op aarde van afhankelijk is moeten worden verwijderd: stop met het geven van een social license to operate. Toon moed. Alles staat toch al op het spel, dus wat is er nog te verliezen?

Petra Verdonk is hoofddocent ethiek, recht, humaniora, Amsterdam UMC-VU.

ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT