Vanaf eind april kunnen studenten van universiteiten en hogescholen weer één keer per week fysiek college volgen. En om die reden moet de overheid een half miljard uittrekken om die studenten te voorzien van de benodigde miljoenen zelftests. Dat lijkt een extreem duur experiment te worden met weinig kans van slagen.

Het half miljard voor de zelftests wordt niet door onderwijsinstanties zelf betaald, maar komt ‘uit de grote coronapot’, meldt NRC. Voor vier weken college zijn er al ongeveer 20 miljoen zelftests voor studenten nodig, ervan uitgaand dat ze zichzelf twee keer per week testen. Er is 350 miljoen beschikbaar voor de tests, waarvan 135 miljoen naar de organisatie gaat, denk bijvoorbeeld aan de distributie.

Op korte termijn 20 miljoen zelftests produceren en die bij alle studenten krijgen, is best wel een ding. Maar zelfs als dat lukt, blijft de vraag: wat hebben we eraan? Idealiter kun je zo asymptomatische dragers van het virus vinden. Als ze positief testen, moeten ze naar de GGD en uiteraard in quarantaine.

Kans op uitbraken blijft bestaan

Maar er zitten nog meer haken en ogen aan dit voornemen. Ten eerste is de zelftest slechts voor zo’n 85 procent betrouwbaar. Door die 15 procent valse negatieve uitslagen blijft de kans op uitbraken dus bestaan. En dat alle studenten de zelftests daadwerkelijk gaan uitvoeren, kun je wel vergeten. De zelftests zijn niet verplicht en worden niet gecontroleerd.

De Nederlandse bevolking gaat al niet bepaald zorgvuldig om met de huidige coronamaatregelen. 27,5 procent van de ondervraagden geeft aan het RIVM toe zich niet te houden aan het maximaal aantal bezoekers thuis. 34,2 procent geeft toe niet genoeg afstand te houden. En wat kunnen we precies verwachten als we studenten vragen om een zelftest te doen?

Bij een proef van Avans Hogeschool was er sprake van zo’n 30 procent deelname. Bij de drogist en apotheek gaan zelftests, mits voorradig, voor zo’n 9 euro over de toonbank. Bekwame bedrijfskundestudenten weten vast raad met hun ongebruikte zelftests.

Nog kwetsbaarder

Het is overigens niet alleen de vraag hoe effectief de zelftest is om het virus te bestrijden, even belangrijker is de vraag of de zelftest ons niet nog kwetsbaarder zal maken voor uitbraken. Bijvoorbeeld omdat studenten met een negatieve uitslag zich nog minder aan de regels zullen houden. Maar ook omdat mensen met een positieve uitslag niet per se naar de GGD gaan, zoals dat hoort, waardoor er minder zicht is op uitbraken.

Intussen zegt Pieter Duisenberg, voorzitter van universiteitenvereniging VSNU, dat het tot december prima ging op de universiteiten: “Studenten kwamen gemiddeld één dag per week, ze hielden afstand en er was geen enkele coronabrandhaard.”

In het beste geval lijken de zelftests een pleister te zijn voor de coronacrisis in het hoger onderwijs, terwijl er het prijskaartje van een knieoperatie aan hangt. Ja, studenten hebben het ontzettend zwaar en zijn de investeringen waard. Maar als je die half miljard euro direct in de zak van studenten steekt, is dat wellicht al beter voor hun welzijn dan de neuspeuterkits die er nu aankomen.

Nour Khamis is redacteur crossmedia Ad Valvas.