Het ziet ernaar uit dat het kabinet dan toch een gedeeltelijk verbod op het dragen van zogenoemde gezichtsbedekkende kleding (boerka’s, integraalhelmen en bivakmutsen) zal instellen. De wet geldt voor het onderwijs, het openbaar vervoer, de zorg en overheidsgebouwen. Dat zou dus betekenen dat ook op de VU zo’n verbod van kracht wordt. Maar het is pure symboolpolitiek die alleen de flinkheid van de regering moet aantonen en de verhoudingen nog weer verder op scherp zet. Het is een onzalig plan waartegen we als academische gemeenschap krachtig stelling moeten nemen en wel om twee redenen.

Ten eerste communicatie. De overheid zegt dat het gaat om omgangsnormen en regels voor communicatie, zoals “je moet elkaar in de ogen kijken in het onderwijs.” Vandaar de toevoeging helmen en mutsen. De overheid wil dus omgangsnormen wettelijk vastleggen. Heel bizar. Straks wordt wettelijk vastgelegd dat je bij een begroeting een hand moet geven. Omgangsnormen zijn culturele uitingen en veranderen voortdurend, zeker in een tijd van toenemende globalisering en groeiende diversiteit. Bovendien, wat is goede communicatie? Communicatie heeft volgens mij te maken met de vraag of je elkaar begrijpt. Dat kan op oneindig veel manieren. Ik heb liever een vrouw in de collegebanken die haar gezicht bedekt maar wel meedoet dan een halve klas die tijdens college verdiept is in hun sociale mediaverkeer. Omgangsregels zijn afspraken en die regel je dus per definitie met elkaar. Daar moet de overheid zich niet mee bemoeien.

Maar natuurlijk is de directe aanleiding voor dit wetsvoorstel de islamitische gezichtsbedekking. Deze wet komt voort uit pure angst, angst voor groei van de islam, angst voor vrouwen die hun eigen opvattingen over emancipatie hebben, angst voor diversiteit. Wat een hypocrisie om dat niet gewoon openlijk te zeggen. Dan weten we waar we aan toe zijn. Als het echt niet om religie gaat, wat doe je dan met de Chinese toerist in de tram die een mondkapje draagt? Nee, daar gaat het niet om, hoor ik iemand al zeggen. Precies, het gaat om wat anders. Deze wet is niet alleen praktisch onuitvoerbaar, maar is een inbreuk op de godsdienstvrijheid.  Steeds vaker en openlijker en onder het mom van neutraliteit van de openbare ruimte grijpt de overheid diep in in het religieuze leven in de samenleving en morrelt aan de vrijheid van godsdienst. Wie durft nog met droge ogen te beweren dat er in Nederland sprake is van scheiding van kerk en staat?

De VU moet zich principieel verzetten tegen zo’n maatregel, ook al lopen er geen vrouwen met een gezichtssluier rond. Het opent de weg naar verdergaande maatregelen om elke uiting van religiositeit in het openbare leven uit te bannen. Geen rare Franse toestanden in Nederland.

De VU neemt diversiteit serieus en dat is goed. Daar hoort bij dat je accepteert dat mensen nu eenmaal verschillende opvattingen hebben over het goede leven. Daar denkt niet iedereen hetzelfde over. Elke poging daartegen in te grijpen is een ontkenning van die diversiteit.