Waarom moet een gezonde faculteit samengaan met een andere faculteit? De faculteit Bewegingswetenschappen vraagt het zich ernstig af; het VU-bestuur geeft geen overtuigend antwoord.

Het CvB kondigde in de extra editie van VU-zine van 12 april aan: ‘Het aantal faculteiten zal worden gereduceerd. Daarbij worden de volgende combinaties van faculteiten als eerste onderzocht: Godgeleerdheid en Wijsbegeerte, ten tweede faculteit Psychologie en Pedagogiek en de faculteit der Bewegingswetenschappen en ten slotte faculteiten Sociale wetenschappen en Letteren. Uitgangspunt is te komen tot een nieuwe indeling van faculteiten die inspeelt op de sterke punten van de VU die daarmee het profiel van de universiteit helpen duiden. Een nieuwe indeling moet faculteiten in staat stellen binnen de vier thema’s van de VU speerpunten van onderzoek en daarmee onderwijs met elkaar te verbinden.’

Voor Bewegingswetenschappen (FBW) komt dit voornemen als een donderslag bij heldere hemel. Zoals moge blijken uit het Meerjarenplan 2012-2016 is de faculteit succesvol en financieel gezond. Het onderwijsaanbod bestaat uit een algemene Nederlandstalige bachelor bewegingswetenschappen, een eenjarige Engelstalige master Human Movement Sciences: Sport, Exercise and Health en een tweejarige Engelstalige research master met diezelfde naam. De start van een Nederlandstalige master fysiotherapie staat voor 1 september 2013 gepland.

Wij zijn al succesvol

De afstand tussen student en docent in de opleidingen is klein, de betrokkenheid bij het onderwijs groot. Het onderwijs wordt goed gewaardeerd door studenten en in de afgelopen jaren zijn de aantallen bachelor-, master- en PhD-studenten sterk toegenomen. Al het facultaire onderzoek – fundamenteel zowel als toegepast – is ondergebracht in het interfacultaire onderzoeksinstituut MOVE, dat internationaal toonaangevend is. Het onderzoek krijgt ook veel aandacht in de media. Toegepast onderzoek wordt in praktijk gebracht in medische en paramedische zorginstellingen en in zogenoemde sport field labs. Het toegepaste onderzoek naar gezondheidsbevordering door beweging en naar prestatieverbetering in de sport wordt georganiseerd in het Netherlands Sport Science Institute, een landelijk kennisnetwerk met de VU en de Rijksuniversiteit Groningen als dragende partijen, en InnoSportNL en NOC*NSF als voornaamste partners. Onderzoeksgroepen zijn succesvol in het verwerven van externe middelen. Het onderzoek is mede succesvol dankzij de samenwerking tussen onderzoekers en technisch ondersteunend personeel, dat unieke resultaten levert. Personeelsbeleid en financieel beleid zijn goed op orde. De werknemers ervaren de organisatie van de FBW als zeer prettig en zien de context waarbinnen zij onderzoek doen en onderwijs verzorgen als één waarin uitstekende voorwaarden worden geschapen voor hun ambities. Wel wordt de werkdruk als hoog ervaren.

De onderdeelcommissie (ODC) FBW organiseerde 4 mei een discussiebijeenkomst met de medewerkers. We wilden hun reactie peilen op het fusievoornemen en het daarbij geformuleerde uitgangspunt. Inhoudelijk ziet men geen enkele reden voor samenvoeging. Onderzoekers hebben van nature nationaal en internationaal samenwerkingsverbanden. Het is onduidelijk hoe verbinding van het onderwijs en onderzoek van de FBW met dat van een andere faculteit zal helpen het profiel van de VU beter te duiden dan in de huidige situatie waarin de FBW zelfstandig is.

Wat draagt de fusie bij?

Wat betreft ondersteuning rust misschien de taak van ‘financial planning and control’ en onderwijszaken op weinig schouders, maar samenvoeging van de FBW met een andere faculteit is niet de meest voor de hand liggende weg om die eventuele kwetsbaarheid te verminderen. Dit kan bijvoorbeeld ook door werkafspraken met de financiële afdeling van een andere faculteit te maken, zonder dat de FBW met die faculteit wordt samengevoegd.

Het college van bestuur brengt de plannen tot organisatieverandering in verband met de noodzaak tot bezuiniging, maar vooralsnog is niet duidelijk hoe samenvoeging tot bezuiniging zal leiden, indien de kwaliteit en de kleinschaligheid van het onderwijs binnen FBW op niveau moet blijven. Weliswaar neemt door samenvoeging van faculteiten en diensten het aantal aanspreekpunten voor het VU-bestuur af, maar ‘lager’ in de organisatie neemt de complexiteit toe. Het voornemen tot samenvoeging van faculteiten en diensten is ook niet nieuw: al in 1995 deed het toenmalige college van bestuur een soortgelijk voorstel. Op basis van zorgvuldige afweging van de voor- en nadelen heeft het indertijd besloten slechts enkele van de samenvoegingen door te voeren. Van de destijds door het bestuur geopperde kwetsbaarheid van de FBW is in de tussentijd niets gebleken. De faculteit doet het op alle fronten beter dan ooit.

Kortom, vanuit de faculteit geredeneerd zien de medewerkers geen reden voor samenvoeging met een andere faculteit. Zij signaleren een gebrek aan goede motivatie van de plannen tot samenvoeging. Belangrijke open vragen zijn:

- Hoe gaat de voorgenomen samenvoeging tot kostenbesparingen leiden die alleen door die samenvoeging te bereiken zijn?

- Hoe draagt een samenvoeging bij tot meer en beter onderzoek naar het menselijk bewegen?

- Hoe zullen de studentenaantallen zich ontwikkelen met de voorgenomen samenvoeging?

- Tot welke verbeteringen in het onderwijs kan een samenvoeging leiden, en dan bedoelen we verbeteringen die we alleen door zo’n samenvoeging kunnen bereiken?

- De FBW is nationaal en wereldwijd een begrip. Hoe draagt de samenvoeging bij aan een nog betere herkenbaarheid?

- In de huidige omvang is er een goede samenwerking tussen het ondersteunend personeel en het wetenschappelijk personeel. Hoe zal een samenvoeging leiden tot betere resultaten?

- Hoe weegt de voorziene kostenbesparing op tegen de mogelijk financiële nadelen door afgenomen zichtbaarheid en marktpositie?

Geen duidelijke voordelen

De overheersende mening van de medewerkers van FBW is dat goed onderzoek en onderwijs binnen de Bewegingswetenschappen het meest gebaat is bij een zelfstandige FBW. Waarom moet een gezonde faculteit samengaan met een andere faculteit als dat geen duidelijke voordelen oplevert maar wel heel veel extra tijd en energie kost, in een tijd waarin iedereen het water al aan de lippen staat? Laat het wetenschappelijk personeel zich vooral concentreren op de primaire taken: uitstekend onderwijs verzorgen en internationaal toonaangevend onderzoek doen! De FBW-medewerkers zijn overigens niet mordicus tegen het verkennen van mogelijkheden tot samenvoeging met een andere faculteit, als het VU-bestuur de noodzaak van samenvoeging overtuigend kan aantonen.

Aangaande de reorganisatie van de bedrijfsvoering vinden de FBW-medewerkers dat binnen een aantal diensten ongetwijfeld winst in efficiency te behalen valt. De ondersteuning van het onderzoek en onderwijs van de FBW is in de huidige organisatie echter adequaat en efficiënt georganiseerd.

Onderdeelcommissie van de Faculteit Bewegingswetenschappen

8  mei 2012