Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
27 maart 2024

Wetenschap
& Onderwijs

Media medeschuldig aan discriminatie van allochtonen

De media dragen flink bij aan de negatieve stereotypering van moslims, door ze steeds in verband te brengen met terrorisme en criminaliteit en als doorgeefluik van de oneliners van Wilders. Dat blijkt uit VU-onderzoek van mediaspecialist Nel Ruigrok, taalwetenschappers Antske Fokkens en Sarah Gagestein en communicatiewetenschapper Wouter van Atteveldt.

Het team onderzocht 622.480 nieuwsberichten van kranten, krantenwebsites en de websites GeenStijl en Joop.nl van 5 september 2016 tot en met 15 maart 2017. En vergeleek daarbij de manier waarop moslims worden opgevoerd met die waarop autochtone Nederlanders worden neergezet. Moslims worden vooral in verband gebracht met aanslagen, autochtonen zijn meestal hardwerkende mensen, bleek uit hun onderzoek. Zelfs artikelen waarin de negatieve stereotypering van moslims wordt bekritiseerd, dragen bij aan die negatieve beeldvorming.

Het effect op de lezers hebben de onderzoekers gemeten door de mening te peilen van de ‘crowd’, mensen die zich hebben aangemeld bij Crowdflower, een platform om data te verzamelen. Die blijkt na lezing van de nieuwsberichten bepaalde negatieve eigenschappen inderdaad sneller toe te kennen aan moslims en positieve kenmerken aan autochtone lezers.

Positieve verhalen

“Zo krijg je de situatie dat een strafblad er minder toe doet bij een sollicitatie dan een achternaam”, zegt Ruigrok in NRC Handelsblad. “Daar hebben de media geen schuld aan, dat zeggen we niet, maar ze dragen er wel aan bij.” Ze dringt er bij de media op aan om vaker positieve verhalen over moslims te brengen.

Het onderzoek, medegefinancierd door de Stichting Democratie en Media, is gekoppeld aan bestaand onderzoek naar zogenaamde ‘microportretten’, dat zijn de totalen aan labels en eigenschappen die aan een bepaalde groep worden toegekend in een artikel. Zo ontstaat bijvoorbeeld het beeld van Marokkanen als agressors en Nederlanders als harde werkers. Zo laten de onderzoekers zien welke stereotyperingen domineren in de media.

Journalisten maken dankbaar gebruik van de negatieve labels die hen door politici worden aagreikt. Vaak speelt hun eigen wereldbeeld een rol. ‘Een journalist die schrijft over jeugdcriminaliteit zegt bijvoorbeeld graag Wilders te citeren omdat je ‘lekkere woorden’ als ‘Marokkanen’ en ‘straattuig’ kunt gebruiken “zonder dat de journalist daar zelf de verantwoordelijkheid hoeft te nemen”’, aldus de onderzoekers.

Verbinding van mensen

Een goede journalist kijkt volgens de onderzoekers eens wat vaker in de spiegel ‘om zich af te vragen in hoeverre hij in zijn werk bijdraagt aan het democratisch proces en een samenleving waarin er sprake is van verbinding tussen verschillende groepen mensen of dat hij met zijn berichtgeving eerder verdere polarisatie tussen groepen bewerkstelligt.’

Het onderzoek rond microportretten is inzichtelijk gemaakt op een website waar aanpak, methode, doelen en resultaten worden uitgelegd. Er is ook een gedeelte waar mensen worden geholpen die hun eigen vooroordelen willen bestrijden. Op 20 oktober geven de onderzoekers een workshop in Leiden, waarvoor mensen zich kunnen inschrijven.

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.