Vorige week was ik met mijn studievereniging in Berlijn. Uiteraard loop je dan een stukje langs de muur, ga je naar de Brandenburger Tor en bezoek je de poorten van Babylon. Berlijn is echter ook de stad van de Humboldtuniversiteit. Als je daar rondloopt, kan het niet anders dan dat je een beetje jaloers wordt op de gebouwen die zij hebben. Nu gebeurt dat al snel als je iets vergelijkt met de VU, maar ook de UvA valt in het niet bij die gebouwen. Ten tijde van de oprichting van de Humboldtuniversiteit rees de vraag waar theologie zou moeten zitten binnen de universiteit. Een vraag die in afgelopen Advalvas ook weer naar boven komt naar aanleiding van het opiniestuk van hoogleraar religiegeschiedenis Fred van Lieburg, die stelt dat theologie niet thuishoort aan de unversiteit.

Van Lieburg is in goed gezelschap: Jefferson vond al dat een hoogleraar theologie niet thuishoort bij de universiteit. Geïnspireerd door de Verlichting is deze uitspraak te begrijpen, maar het is een vreemde uitspraak als je bedenkt dat de universiteiten praktisch door monniken zijn opgericht.

Mythe hoort toch niet thuis op de universiteit?

Het sentiment is begrijpelijk: mythe hoort toch niet thuis op de universiteit? Ondertussen wordt onze grootste hedendaagse mythe van het geld bestudeerd met een serieusheid die beangstigend is.

Nu was er op de Humboldtuniversiteit iemand die inzag dat theologie wel degelijk een plek verdiende op de universiteit. Niet meer als een koningin der wetenschappen, maar als een dienstmaagd van de filosofie. Schleiermacher meende dat filosofie de basis moest zijn waar rechten, medicijnen en theologie omheen cirkelen. Uiteindelijk betekent dit dat we de Centrale Interfaculteit weer moeten introduceren, waar filosofie in het centrum stond. Het betekent echter niet dat theologie weggedrukt moet worden.

Ik denk niet dat het de bedoeling van Van Lieburg is om de theologie weg te drukken, maar zijn artikel en zeker de ondertitel draagt wel bij aan het voortdurend gal spuwen op de theologie door de wetenschap. De theologie is van vitaal belang voor een universiteit. Zij is de luis in de pels op het moment dat de filosofische rationalisten de overhand krijgen. En in Berlijn is de luis ook nog eens jaloersmakend mooi, want ook dat gebouw is om je vingers bij af te likken.

Voor deze column heb ik intensief gebruik gemaakt van deze bron: Theology and the University: A Lover’s Quarrel by Jonathan D. Teubner (http://marginalia.lareviewofbooks.org/theology-and-the-university-a-lovers-quarrel-jonathan-d-teubner/ )