Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
29 maart 2024

Campus
& Cultuur

Levensverhalen verbeteren de wereld

“Waarom ik biografisch ben gaan schrijven? Omdat ik wat ik wilde zeggen, eerst niet kon zeggen. Schroom en bepaalde gevoeligheden weerhielden me”, zegt VUsionair Kristien Hemmerechts (foto) in de VU-boekhandel tijdens een ‘Goed gesprek over levensverhalen’. In de vorm van een levensverhaal durft ze veel meer te zeggen. Als schrijver krijgt Hemmerechts meer oog en oor voor wat de werkelijkheid haar aanreikt. Al blijven seks en geld lastige, gevoelige onderwerpen. Hemmerechts: “Je kunt je nederiger opstellen door de werkelijkheid vast te leggen.” En dat deed zij ook in ‘Taal zonder mij’,  waarin zij onder meer ingaat op het expliciet autobiografische karakter van het werk van haar overleden man, de dichter Herman de Coninck. “Alsof ik het eindelijk op mocht schrijven, precies zoals het gebeurd is.” Levensverhalen zijn misschien minder literair, maar werken heel sterk op het menselijke vlak, vindt Hemmerechts. Bij haar workshops creatief schrijven luidt haar gouden regel: schrijf autobiografisch. “Dat is je klei.”

Absolute anekdotiek

Gespreksleider Jacob Bouwman hoeft Hemmerechts niet aan te moedigen, net zo min als gesprekspartner Halleh Ghorashi, hoogleraar diversiteit en integratie. Ook zij houdt een vlammend betoog over het nut van biografisch schrijven. In haar boek ‘Licht en schaduw’ analyseerde zij de levensverhalen van vijftien vrouwen uit verschillende landen. Ghorashi vindt het belangrijk dat verhalen de ruimte krijgen. “Je kunt ook herinneringen ophalen en door ze te delen met anderen, ga je er weer anders naar kijken. In verhalen herkennen we elkaar en dat maakt ons sterker.”

De literaire kritiek mag levensverhalen dan anekdotiek verwijten, maar daar trekt Ghorashi zich niets van aan: “Desnoods ga ik voor de absolute anekdotiek. Ik geloof in het levensverhaal, in het kleine schuilt de kracht.” Ja, maar de grote prijzen, in de wetenschap én de literatuur, winnen we er niet mee, werpt Hemmerechts tegen.

Oordeel parkeren                                                       

Zou het ook niet typisch vrouwelijk zijn, onze fascinatie voor levensverhalen? vraagt Hemmerechts. Ghorashi vindt van niet: “Het is bij uitstek het terrein van de antropologen. Daar is het belangrijk om je eigen oordeel te parkeren, tijdelijk je eigen overtuiging los te laten waardoor je echt kunt openstaan voor het verhaal van de ander. Hoe verder de verhalen of de anderen van je afstaan, hoe meer ze een spiegel voor je kunnen zijn. Sterke mensen zijn mensen die zich kwetsbaar durven opstellen, die hun eigen zwakheden durven bloot te geven en juist daardoor de ander kunnen bereiken. In elkaars verhalen herken je dat wat je met elkaar verbindt.” En dat bevestigt  Hemmerechts’ vermoeden dat we ergens allemaal hetzelfde in elkaar steken.

Ten slotte prijst Ghorashi de academische vrijheid in Nederland, waar ze alweer 24 jaar woont. Ze is hier gekomen als Iraanse vluchteling. “Als ik nu college geef aan 130 studenten, dan besef ik dat ik voor datzelfde college in Iran zou zijn doodgeschoten.”

In de volgende editie van Verdieping op de Zuidas spreekt Kristien Hemmerechts met Jan Siebelink over de roman ‘Knielen op een bed violen’. Donderdag 28 februari, VU-boekhandel van 17-18 uur. Toegang: 10 euro, leden VU-connected en studenten: gratis. Zie ook vuconnected.nl.

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.