Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
28 maart 2024

Wetenschap
& Onderwijs

Europa heeft extra potje voor open access

Onderzoekers kunnen van Europa alsnog geld krijgen om hun artikelen te publiceren in tijdschriften die voor iedereen gratis te lezen zijn. Het is een nieuwe stap in de strijd om de toegang tot wetenschappelijke literatuur.

Einde aan de paywall

Gewone wetenschappelijke tijdschriften verstoppen hun artikelen vaak achter een paywall: bibliotheken moeten veel geld betalen voor hun abonnementen en het grote publiek heeft er geen toegang toe. Daar wil de Europese Unie een einde aan maken.

Het idee is dat wetenschappers hun artikelen voortaan in open access publiceren, oftewel in tijdschriften die voor iedereen toegankelijk zijn. Ze betalen dan geen abonnement, maar plaatsingskosten.

Geld op

Die kosten kunnen echter hoog oplopen. Sommige wetenschappers hebben er geen geld voor omdat ze hun onderzoeksbeurs al verbruikt hebben. Zij zouden alleen nog in gewone tijdschriften terechtkunnen. Zij mogen nu alsnog geld aanvragen om in open access te publiceren.

Het experiment is bedoeld voor wetenschappers die onderzoek hebben gedaan dat door Europa gefinancierd is. De subsidieperiode mag niet langer dan twee jaar geleden zijn afgelopen.

Open acces afdwingen

Europa lijkt vastbesloten om open acces van wetenschappelijk onderzoek af te dwingen: in het nieuwe wetenschapsprogramma Horizon 2020 moeten in principe alle met Europees geld gefinancierde artikelen voor iedereen toegankelijk zijn. Ook het Nederlandse NWO stelt die eis.

Voor Nederlandse universiteiten verloopt de overgang naar open access niet zonder slag of stoot. Universiteitenvereniging VSNU is verwikkeld in een hooglopend conflict met uitgeverij Elsevier over de toegang tot wetenschappelijke artikelen. Begin juli dreigde de VSNU zelfs met een boycot.

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.